Nieuwe wettelijke afspraken rond draagmoederschap

Auteur: Harkema, d.d. 04-12-2015

Naar verwachting komt er rond 2019 nieuwe wettelijke afspraken rond draagmoederschap. Wanneer een kind is geboren door een draagmoeder belanden zowel deze kinderen als de wensouders in een grijs gebied met veel onzekerheid. Dit komt omdat hier wettelijk nog geen goede regels voor zijn gesteld, wat veel leed veroorzaakt.

Commercieel draagmoederschap is echter wel explicitiet verboden. Zo komt het voor dat een draagmoeder een kind aan meerdere wensouders toegezegd en door beide wensouders wordt betaald.

Vrijwel alle politieke partijen zijn het er over eens dat hier betere afspraken over gemaakt moet worden. Er is nu een rapport dat als basis kan dienen voor een wetsvoorstel in de kamer. Hier zitten echter nog wat haken en ogen aan waardoor het nog geen officeel wetsvoorstel is.

Er zijn twee soorten draagmoederschap: laagtechnologisch en hoogtechnologisch.

Bij laagtechnologisch draagmoederschap wordt het zaad van de man bij de draagmoeder ingebracht. Hier komt bijna geen begeleiding bij kijken en in theorie komt hier ook geen kliniek bij kijken. Dit kan erg zwaar zijn voor beide partijen, maar vooral ook voor de draagmoeders. Het is voor hen soms lastig van tevoren te beseffen waar ze aan beginnen.

Bij hoogtechnologisch draagmoederschap wordt een eicel van de wensmoeder (of een genodeerde eicel) bevrucht met het zaad van (een van) de wensvader(s) of zaaddonor. Vervolgens wordt de embryo bij de draagmoeder ingebracht. Dit gebeurt altijd via een vruchtbaarheidskliniek met zowel medische- als psychische screening. Hier vindt dan ook goede begeleiding bij plaats voor zowel draagmoeder als de wensouder(s).

Er zijn politieke partijen die laagtechnologisch draagmoederschap willen verbieden. Er wordt echter gevreesd dat deze variant hierdoor illigaal wordt voortgezet. Hierdoor is wel voorgesteld om de medische en psychische screening, zoals bij hoogtechnologisch draagmoederschap, verplicht te stellen.

Een tweede belangrijk punt is de afstamming. De vrouw die het kind baart is voor de wet automatisch de moeder, dit geldt dus ook voor de draagmoeder. Wanneer de voor de wet geldende moeder getrouwd is, zal haar partner ook automatisch de tweede ouder zijn volgens de wet.
Om dit recht te zetten moeten de wensouders een adoptieprocedure starten die lange tijd kan duren. Totdat deze procedure rond is, hebben de wensouders nauwelijks rechten.

Met het voorstel om de adoptieprodedure te verkorten naar een week vanaf de geboorte is niet elke partij het eens. Het zou dan immers betekenen dat de odoptieprocedure compleet hervormd moet worden. In het huidig proces staat het kind centraal, waar passende ouders bij gezocht moet worden. Bij draagmoederschap zal het tegenovergestelde gelden, namelijk dat de wensouders als basis gelden.

Een alternatief dat het meest wordt ondersteund is dat de wensouders direct bij de geboorte van het kind op de geboorteactie komen te staan. Dit heeft tot op heden de meeste meederheid.
Bij de nieuwe wetgeving rond lesbisch ouderschap is alvast voor deze aftammingspiste gekozen. Voor draagmoeders kan dit echter juist erg nadelig zijn. Mogelijk wordt er nog voor een tussenvariant gekozen, door zowel de wensouders als de draagmoeder op de geboorteakte te zetten. Mogelijk wordt voor een tussenvariant gekozen. Waarbij zowel de wensouders als de draagmoeder op de geboorteakte komen.
Momenteel kunnen er echter maximaal twee mensen op de geboorteakte staan.

Het derde vraagstuk ligt bij de vergoeding. Commercieel draagmoederschap is in Nederland verboden. Hier stemmen bijna alle politieke partijen mee in, maar hoe zit het dan met de wensouders die voor een buitenlandse draagmoeder kiezen?
Er zijn immmers veel commerciele bedrijven die draagmederschap aanbieden, waarin een draagmoeder naar wens wordt aangeboden. Deze bedrijven zitten voornamelijk in Amerika.

Het is lastig te bepalen waar de grens ligt van commerciele draagmoederschap. Immers, waar ligt de grens wanneer de wensouders de kosten vergoeden? Wat valt er allemaal onder kosten. Hier zal dus ook een goede regeling voor getroffen moeten worden.

Naar verwachting zal de nieuwe wetgeving rond 2019 in gaan. Laten we hopen dat dit ook het geval zal zijn, gezien er nog dagelijks leed is zonder wettelijke regeling.